PROFILAKTYKA
Regularne wizyty pozwalają cieszyć się zdrowym uśmiechem i unikać poważnych dolegliwości, które mogą skończyć się bolesnym zabiegiem. Dzięki cyklicznym wizytom dentysta pozostaje w stałym kontakcie z pacjentem, co pozwala na opiekę dentystyczną uwzględniającą indywidualne potrzeby pacjenta.
STOMATOLOGIA ESTETYCZNA
Przywrócenie blasku naszym zębom dodaje nam pewności siebie. Często decydując się na zmianę naszego wizerunku, chcielibyśmy dokonać tego jak najszybciej. Warto jednak pamiętać, że istnieje wiele sposobów poprawy estetyki naszego uśmiechu. Dlatego też warto uzbroić się w cierpliwość, aby olśniewający efekt był długotrwały oraz korzystny dla naszego zdrowia. Należy zrównoważyć korzyści z zabiegu, inwazyjność oraz koszty, aby uzyskać maksimum satysfakcji i nie ryzykować uszkodzenia zębów.
Nieprawidłowe ustawienie i przebarwienia zębów są najczęstszymi problemami natury estetycznej, z jakimi zgłaszają się pacjenci.
PROTETYKA
Korony mogą być stosowane w przypadku odbudowy zębów znacznie zniszczonych, ze względów estetycznych, przy odtwarzaniu braków zębowych jako część składowa mostu lub przy protetycznej korekcie nieprawidłowości zwarciowych. Stanowią one uzupełnienia pozwalające zmienić kształt i barwę odbudowywanych tkanek. W zależności od wskazań medycznych i preferencji pacjenta wykonuje się korony metalowe, kompozytowe i porcelanowe. Najtrwalszym materiałem o ścieralności podobnej do szkliwa i o wysokich walorach estetycznych jest porcelana. Wykazano ponadto, że nie ulega ona przebarwieniom i jest obojętna dla tkanek jamy ustnej.
Przed wykonaniem korony protetycznej zęby wymagają odpowiedniego przygotowania. Jeśli ilość tkanek zęba jest wystarczająca do utrzymania korony, lekarz dokonuje preparacji (szlifowania) korony zęba. Następnym etapem jest pobranie wycisku, który trafia do pracowni protetycznej. Technik modeluje koronę o idealnie dopasowanym kształcie i rozmiarach.
Ząb, który stracił więcej tkanek lub jest po leczeniu kanałowym, wymaga wzmocnienia części koronowej wkładem koronowo–korzeniowym. Można wykorzystać do tego celu stopy metalu, złota lub włókno szklane. Przygotowany i oszlifowany ząb zostaje zaopatrzony w koronę tymczasową. Podczas kolejnej wizyty zostaje ona usunięta i zastąpiona gotową koroną protetyczną. W przypadku koron metalowych licowanych porcelaną konieczna jest jeszcze jedna wizyta w celu zmierzenia szczelności podbudowy metalowej, przed ostatecznym zacementowaniem korony.
W przypadku utraty jednego lub kilku zębów powstaje konieczność wykonania koron na zębach sąsiednich i umocowania na nich zębów brakujących. Takie uzupełnienie protetyczne nazywa się mostem protetycznym. Materiały, z których wykonuje się uzupełnienia są identyczne, jak w przypadku koron. Aby wykonać most potrzebujemy od dwóch do trzech wizyt w gabinecie. Na pierwszej wizycie lekarz szlifuje sąsiednie zęby, następnie wykonuje wycisk. Zęby zostają zaopatrzone koronami tymczasowymi, a wycisk wysyłamy do pracowni protetycznej. Kolejna wizyta w zależności od materiału z którego wykonujemy uzupełnienie to:
– osadzenie gotowego mostu na oszlifowanych zębach (w przypadku mostu pełnoceramicznego) i zakończenie pracy
– sprawdzenie dopasowania podbudowy metalowej pracy do oszlifowanych zębów i ponowne odesłanie jej do pracowni w celu pokrycia metalu porcelaną (w przypadku mostu metalowego licowanego porcelaną) oraz ostatateczne zacementowanie pracy na trzeciej wizycie.
Protezy ruchome są protezami, które pacjent może samodzielnie wyjmować z jamy ustnej (np. w celu oczyszczenia ich) oraz wkładać z powrotem. Uzupełniają one liczne braki zębowe.
Ze względu na rozległość uzupełnianych braków zębowych dzieli się je na protezy częściowe i całkowite:
– proteza częściowa – uzupełnia brak kilku zębów. Pokrywa bezzębne wyrostki jamy ustnej pacjenta. W przypadku protezy górnej – również część podniebienia, w protezie dolnej – część okolicy podjęzykowej.
– proteza całkowita – uzupełnia brak wszystkich zębów. Proteza ta całkowicie osłania bezzębne wyrostki w jamie ustnej pacjenta, a w przypadku protezy górnej składa się również z płyty pokrywającej podniebienie.
Ze względu na materiał użyty do wykonania protez (częściowych, całkowitych) wyróżniamy:
– protezy akrylowe – ten rodzaj protez wykonuje się z akrylu, tworzywa sztucznego barwionego na różowo (do wykonania płyty protezy i jej trzonu imitującego dziąsło) lub zabarwionego na kolor zębów naturalnych (do wykonywania zębów sztucznych stosowanych w protezach).
– protezy nylonowe – wykonane z nylonu, charakteryzujące się wysoką elastycznością – dostosowują się do podłoża. W odróżnieniu od tradycyjnych protez akrylowych nie narażają pacjenta na dyskomfort związany z jej używaniem.
– protezy szkieletowe – wykonuje się je przy brakach zębowych zbyt rozległych na uzupełnienie mostem. Główną częścią protezy jest metalowy szkielet zaopatrzony w klamry i ciernie. Część metalowa jest na tyle cienka i zredukowana, iż prawie wcale nie przeszkadza pacjentowi. Klamry są odpowiedzialne za utrzymanie protezy. Ze względów estetycznych klamry można zastąpić mocowanymi na koronach zasuwami i zatrzaskami. Zwiększają one również znacznie utrzymanie protezy. Proteza szkieletowa jest znacznie lepsza od protez częściowych osiadających, ponieważ opiera się na własnych zębach; przenoszenie sił żucia następuje w sposób fizjologiczny, co nie powoduje zaniku wyrostka i nie obciąża błony śluzowej.
Każdy pacjent użytkujący protezy ruchome zębowe powinien odpowiednio je pielęgnować, tak jak własne zęby w jamie ustnej. Protezy wymagają dokładnego oczyszczania i dezynfekcji, ponieważ akryl – materiał z którego najczęściej wykonywane są uzupełnienia protetyczne ruchome – posiada strukturę porowatą co sprzyja rozwojowi drobnoustrojów i grzybów drożdżopodobnych. Te prowadzą do stanów zapalnych i infekcji błony śluzowej jamy ustnej i gardła, odkładania się płytki na płycie protezy oraz nieprzyjemnego zapachu z ust.
Protezy nie należy używać całą dobę. Niezbędna jest albo przerwa nocna albo kilka przerw krótszych w ciągu dnia. Poza jamą ustną protezę przechowuje się po umyciu na sucho, absolutnie nie w wodzie.
Proteza powinna być oczyszczona po każdym posiłku przez 2-5 minut. Używać do tego należy specjalnie zakupionych szczoteczek do rąk lub zębów. Szczoteczki te nie mogą być twarde aby nie rysowały płyty protezy. Należy starannie szczotkować wszystkie powierzchnie protezy, szczególnie te, które stykają się z błoną śluzową. Należy uważać, aby podczas mycia proteza nie upadła, ponieważ może ulec pęknięciu.
Do czyszczenia protez należy używać past i proszków specjalnie do tego przeznaczonych. Środki te nie uszkadzają powierzchni protezy i jednocześnie działają antybakteryjnie.
Raz na dwa tygodnie wskazana jest dezynfekcja protezy w roztworach o działaniu bakteriobójczym i antyseptycznym. Taki zabieg należy też wykonywać po każdej przebytej infekcji w obrębie jamy ustnej (opryszczka, afta, zapalenie zatok, angina) oraz należy wymienić szczoteczki do mycia protez, aby uniknąć wtórnej infekcji.
Uzupełnieniem prawidłowej higieny protez jest stosowanie płukanek ziołowych lub antyseptycznych do płukania jamy ustnej, które pozwalają na utrzymanie dobrego stanu higienicznego środowiska jamy ustnej.
Każdy pacjent użytkujący protezę powinien przychodzić do gabinetu stomatologicznego na wizyty kontrolne raz na 6 miesięcy, co pozwala na wczesne wychwycenie nieprawidłowości jakie mogą powstać w związku z użytkowaniem protezy.
DZIECI
– ok. 6 miesiąca życia – pierwsze dolne środkowe siekacze
– 6 – 12 miesiąc – dwa lub cztery siekacze górne
– 7 – 18 miesiąc – siekacze boczne dolne
– 10 – 19 miesiąc – pierwsze trzonowce (czwórki)
– 15 – 24 miesiąc – kły (trójki)
– 21 – 31 miesiąc – drugie trzonowce (piątki)
Korony mogą być stosowane w przypadku odbudowy zębów znacznie zniszczonych, ze względów estetycznych, przy odtwarzaniu braków zębowych jako część składowa mostu lub przy protetycznej korekcie nieprawidłowości zwarciowych. Stanowią one uzupełnienia pozwalające zmienić kształt i barwę odbudowywanych tkanek. W zależności od wskazań medycznych i preferencji pacjenta wykonuje się korony metalowe, kompozytowe i porcelanowe. Najtrwalszym materiałem o ścieralności podobnej do szkliwa i o wysokich walorach estetycznych jest porcelana. Wykazano ponadto, że nie ulega ona przebarwieniom i jest obojętna dla tkanek jamy ustnej.
– ślinienie się – dziecko intensywnie się ślini i prawie przez cały czas ma otwartą buzię
– brak apetytu
– problemy ze snem – niemowlę śpi niespokojnie, często się budzi
– zły nastrój – rozdrażnienie, częsty płacz
– wszystko do buzi – w okresie ząbkowania dziecko wkłada do buzi wszystko, co znajduje się w zasięgu jego małych rączek: zabawki, gryzaki, własne piąstki
– wygląd dziąseł – zazwyczaj są obrzmiałe i zaczerwienione
– spadek odporności organizmu – u niektórych dzieci mogą pojawić się objawy przeziębienia, takie jak katar, podwyższona temperatura, biegunka, nadmierne łzawienie
– nałożyć na obolałe dziąsła żel uśmierzający ból np. Dentinox-gel lub Calgel (oba mogą być stosowane od trzeciego miesiąca życia)
– można podać wcześniej schłodzony w lodówce gryzaczek
– delikatnie masować dziąsła dziecka (kolistymi ruchami)
– gdy ból dziąseł jest bardzo dokuczliwy można podać środek przeciwbólowy, np. paracetamol
– starszym dzieciom można podać do gryzienia chrupki kukurydziane, marchewkę czy jabłko
– unikać gorących napoi i pokarmów.
LECZENIE ZĘBÓW PODCZAS CIĄŻY
Wręcz przeciwnie, lekarze ginekolodzy zalecają badanie kontrolne jamy ustnej przed rozwiązaniem. Próchnica czy stan zapalny rozwijający się w jamie ustnej są czynnikami mogącymi zagrażać dziecku. Im szybciej przyszła mama zdecyduje się na leczenie, tym jej sytuacja jest korzystniejsza. Nieleczone choroby jamy ustnej tylko się pogłębiają. Stan zapalny sam nie ustępuje, ból narasta. Zwlekając z wizytą u stomatologa narażamy dziecko na wpływ toksyn bakteryjnych oraz na stres spowodowany dyskomfortem związanym z chorobą.
Nie ma przeciwwskazań do stosowania znieczuleń kobietom w ciąży. Stomatolog po przeprowadzeniu wnikliwego wywiadu doradzi bezpieczny środek znieczulający
Podobnie jest z antybiotykami. Leczenie farmakologiczne podczas ciąży powinno być ograniczone do minimum, a decyzja o wizycie u stomatologa – podjęta jak najwcześniej po zauważeniu jakichkolwiek nieprawidłowości w jamie ustnej – może wyeliminować konieczność zastosowania antybiotyków.
Ryzyko wystąpienia zapalenia dziąseł jest podwyższone i ma ono podłoże hormonalne. Występuje wzmożone krwawienie dziąseł zapoczątkowane w 2. lub 3. trymestrze, zmiana zabarwienia dziąseł. Zanikanie stanu zapalnego po porodzie. Zalecana jest opieka ogólnostomatologiczna i periodontologiczna. Dbanie o prawidłową higienę jamy ustnej, regularne usuwanie kamienia nazębnego.
Podczas ciąży należy stosować dietę niskowęglowodanową, bogatą w witaminy (witaminę C, witaminy z grupy B oraz wapń). Należy pamiętać, że niedobory pokarmowe matki mogą zagrozić rozwojowi zębów dziecka.
Korzystne jest również stosowanie profilaktyki fluorkowej w okresie ciąży, szczególnie u kobiet narażonych na uporczywe wymioty. Zmiana pH w jamie ustnej (w wyniku cofania się treści pokarmowej) sprzyja demineralizacji szkliwa – czemu można zapobiec, stosując fluor.
Ograniczyć spożycie węglowodanów (słodycze, ciasta, słodkie pieczywo, syropy, słodkie napoje, dżem, miód). Nadmiar węglowodanów w diecie kobiety ciężarnej powoduje u płodu uzębienie mniej odporne na próchnicę, gdyż zuboża je w białko.
BUDOWA ZĘBA
Korona zęba – widoczna część zęba.
Szkliwo – twarda, zewnętrzna powłoka zęba, najtwardsza substancja w ludzkim ciele.
Zębina – bardziej miękka struktura, z której składa się większość zęba. Pełna kanalików, które przekazują takie sygnały jak ciepło, zimno i bolesne bodźce w głąb miazgi zęba, w której znajdują się nerwy i naczynia krwionośne.
Korzeń – widoczna w jamie ustnej jest jedynie korona, poniżej powierzchni dziąseł znajduje się złożona struktura korzeni wchodzących w kość żuchwy i szczęki.
Miazga zęba – miękka tkanka składająca się z naczyń krwionośnych i nerwów, która odżywia twardą tkankę zęba. Nerwy i naczynia krwionośne miazgi są połączone z układami nerwowym i krążenia całego organizmu.
Ozębna – tkanka utrzymująca ząb na jego miejscu.
Szczęka i żuchwa – kości, które tworzą konstrukcję jamy ustnej – w nich znajdują się zęby.
Przyzębie – tkanki otaczające i unieruchamiające ząb. W skład przyzębia wchodzą między innymi: dziąsła i zębna.